Podczas naszej podróży po Japonii, kraju o niezwykłej kulturze i skomplikowanej historii, zdecydowaliśmy zgłębić kulturę i życie samurajów. Ci legendarni wojownicy przez wieki mieli wpływ na historię i kulturę narodu japońskiego. Ziściło się to w Kakunodate, małej perle regionu Tohoku, często nazywanej „małym Kioto”. To miasto jest znane z dwóch charakterystycznych dzielnic: samurajskiej Uchimachi i kupieckiej Chuinmachi.

Close

Chuionmachi: Dzielnica kupiecka o bogatej historii

Nasz spacer zaczął się od dzielnicy kupieckiej, gdzie historia, choć równie fascynująca, jest mniej krwawa niż w Uchimachi. Ta część miasta jest pełna domów i sklepów, które kiedyś należały do kupców i rzemieślników. Historia dzielnicy jest naznaczona przez liczne pożary, w tym jeden szczególnie niszczycielski w 1882 roku, który strawił 260 domów. Wędrując wąskimi uliczkami, natknęliśmy się na dom rodziny Ando. Co go wyróżnia? Jego ceglana konstrukcja. Domy w Japonii budowano z drewna, a po wielkim pożarze rodzina Ando zaryzykowała stawiając dom murowany. Co jeszcze mnie zafascynowało to jego piękne okiennice. Wewnątrz można zwiedzić pomieszczenia mieszkalne, które oferują wgląd w codzienne życie i kulturę Japonii. Rodzina Ando od pokoleń zajmuje się produkcją miso i sosu sojowego. W ich domu nie tylko można zobaczyć, jak wygląda tradycyjna japońska kuchnia, ale również skosztować ich produktów, co oczywiście zrobiliśmy. Ah, mówię Wam, smak tej zupy miso był jak powrót do korzeni, do rzeczy najprostszych, a zarazem najbardziej esencjonalnych.

Uchimachi: Serce samurajskiego dziedzictwa Kakunodate

Ale to Uchimachi, dzielnica samurajów, jest sercem Kakunodate. Spacerując po jej uliczkach, można poczuć, jak czas przenosi nas do zupełnie innej epoki, do roku 1620, kiedy to samuraje z dumą nosili swoje miecze i żyli zgodnie z rygorystycznymi zasadami, a Japonia zaczynała izolować się od świata zewnętrznego, tworząc unikalną, samurajską kulturę.

Historia samurajów w pigułce

Samuraje byli dziedziczną arystokracją wojskową i kastą oficerską w Japonii od XII wieku aż do końca lat 70. XIX wieku. W okresie Heian (VIII – XII w.) samuraje pełnili początkowo rolę strażników dla arystokracji i cesarza, z czasem zaczęli nabierać znaczenia jako kluczowe postacie wojskowe. W okresie szogunatu Kamakura (XII – XIV w.), samuraje stali się rządzącą klasą polityczną, wykazując swoje umiejętności wojskowe przeciwko najeźdźcom, takim jak Mongołowie w XIII wieku. Okres Sengoku (XV – VXI w) był czasem wojen domowych, podczas których różne frakcje feudalne walczyły o władzę. W tym okresie samuraje odegrali znaczącą rolę, awansując na wyższe pozycje społeczne i polityczne. Ich umiejętności i doświadczenie wojenne były kluczowe w licznych konfliktach tego okresu. W tym czasie na plan glowny wysuwaja sie 3 najważniejsze postacie w historii Japonii: Oda Nobunaga, Toyotomi Hideyoshi i Tokugawa Ieyasu. Po latach wojen to oni odegrali kluczowe role w zjednoczeniu kraju, a lojalność i oddanie samurajów stanowiły fundament, na którym mogli oprzeć swoje działania prowadzące do tego celu.
Oda Nobunaga był potężnym daimyō (feudalnym władcą), który zaczął proces zjednoczenia kraju. Nobunaga rekrutował, trenował i prowadził samurajów w licznych bitwach, wprowadzając innowacje w taktyce wojskowej, które znacząco wpłynęły na sposób, w jaki samuraje walczyli. Po jego śmierci, Toyotomi Hideyoshi kontynuował dzieło zjednoczenia kraju. Jego droga do władzy była niezwykła, ponieważ awansował z pozycji prostego wojownika do rangi daimyo, a następnie stał się de facto władcą Japonii. Stworzył własny system rządzenia, opierający się na jego własnej pozycji jako Kanpaku (regenta cesarza). Tokugawa Ieyasu był samurajem i daimyo od młodości. Urodził się w rodzinie samurajskiej i zdobył doświadczenie wojskowe w młodości, co pozwoliło mu na zbudowanie potężnej pozycji politycznej. Ieyasu pokonal Hideyoshi i jest jedynym z tej trójki, który założył szogunat, który rządził Japonią aż do restauracji Meiji w 1868 roku. Szogunat Tokugawa był ostatnim szogunatem w historii Japonii i okresem długiego pokoju i stabilności. W tym czasie, pod rządami szogunatu Tokugawa (okres Edo) samuraje byli nie tylko wojownikami, ale również pełnili funkcje administracyjne i biurokratyczne. Wpływali na politykę, gospodarkę i społeczeństwo, a ich status społeczny był mocno ugruntowany. Ich uprzywilejowana pozycja pozwalała im na egzekwowanie surowych zasad i zabijanie osób niższych klas w określonych sytuacjach. W latach 70. XIX wieku, samuraje stanowili około 5% populacji, a wzrost nowoczesnych armii uczynił ich kosztownymi i przestarzałymi. Restauracja Meiji zakończyła ich feudalne role i klasa samurajów została rozwiązana, a jej członkowie włączyli się do różnych zawodowych, wojskowych i biznesowych ról, głęboko wpływając na współczesne japońskie społeczeństwo.

Samuraje, pierwotnie nazywani ‘bushi’ lub ‘buke’, wywodzą się od czasownika ‘saburau’, co oznacza ‘służyć’. Byli związani z klanami i ich panami, którym przysięgli wierność i bezwzględne podporządkowanie się. Samuraje kierowali się Kodeksem Bushido, zbiorem zasad opartych na filozofii i religiach Wschodu, które kształtowały ich osobowość, zachowanie społeczne i ogólne podejście do życia. W walce samuraj nie mógł odczuwać lęku przed śmiercią - podobnie jak podczas popełniania seppuku - i nie mógł kapitulować, gdyż byłoby to rozwiązanie niehonorowe. Gdy ich pan umierał lub tracił majątek, samuraj stawał się rōninem (samurajem bez pana). Do XVI wieku samuraj mógł zmienić pana, ale w okresie Edo, za panowania Tokugawów, zostało to całkowicie zabronione i surowo karane. W tym czasie, jeśli samuraj chciał wyjść spod wpływów daimyō, stawał się rōninem. Tradycyjnie, w kulturze japońskiej, bycie rōninem było uważane za hańbę. Do dziś, ludzi bezrobotnych określa sie tym terminem. Pomimo, że samuraje stanowili mniej niż 10% populacji, ich nauki są integralną częścią współczesnego życia i sztuk walki w Japonii.

Uchimachi – ciąg dalszy

Close

Domy samurajów w Uchimachi zostały zachowane w nienaruszonym stanie, a co ważniejsze, ich styl nie uległ zmianie nawet w okresie Meiji, kiedy to Japonia zaczęła przyjmować kulturę zachodnią. Co najbardziej fascynujące, te domy nadal są zamieszkane przez potomków samurajów, którzy odziedziczyli je po swoich przodkach. Właśnie dlatego są one pilnie strzeżone. Niektóre z tych domostw funkcjonują jako muzea, prezentując życie i tradycje tej legendarnej kasty wojowników. Podczas naszej wizyty wybraliśmy posiadłość Aoyagi, uważaną za najlepiej zachowaną w całym mieście. Za wysokim drewnianym płotem, w głównym budynku znajduje się muzeum, w którym zgromadzono liczne eksponaty: zbroje samurajów, narzędzia walki i codziennego użytku, ceramikę, kimona i wiele innych. Ale to nie wszystko. W kompleksie znajdują się również inne budynki oraz pięknie utrzymane ogrody, które oferują głębsze zrozumienie kultury i historii tej wyjątkowej klasy społecznej w historii Japonii.

Przez tunel wiśniowych drzew: Hołd dla cesarza i kwintesencja japońskiej wiosny

Na zakończenie dnia udaliśmy się nad rzekę, gdzie rozciąga się dwukilometrowa aleja wiśniowa, przypominająca sceny z japońskiej grafiki ukiyo-e. Drzewa wiśniowe posadzone w 1934 roku na cześć narodzin obecnego Cesarza Japonii, Akihito, tworzą tu malowniczy tunel, który zapewne prezentuje się wspaniale podczas kwitnienia. Podsumowując, wizyta w Kakunodate była jak podróż w czasie, pozwalając na zanurzenie się w dwóch różnych, ale równie fascynujących aspektach japońskiej historii. Odkrywanie tych dwóch dystryktów w spokoju i bez komercyjnego zgiełku dało nam nieoceniony wgląd w to, co sprawia, że Japonia jest tak niezwykła. To doświadczenie było bezcenne i zdecydowanie warte każdej chwili spędzonej w tym historycznym mieście.

Wieczorem dotarliśmy do Kitakami, gdzie natychmiast ruszyliśmy na poszukiwania czegoś do jedzenia. Po udanych zakupach wróciliśmy do hotelu, gdzie czekały na nas tradycyjne yukaty (lekkie, bawełniane kimona). Przebrani w te japońskie stroje, zasiedliśmy wygodnie przed telewizorem, delektując się sushi, onigiri i lodami matcha. Japońska telewizja z jej humorystycznymi programami stanowiła doskonałe zwieńczenie tego pełnego wrażeń dnia.

Porady dla podróżujących

Odkryj samurajskie dziedzictwo Kakunodate: Jeśli fascynuje Cię historia Japonii, szczególnie samurajskie dziedzictwo, Kakunodate to miejsce, które musisz odwiedzić. Aby zrozumieć współistnienie różnych klas społecznych w historycznym Kakunodate, zalecamy zwiedzenie zarówno dzielnicy Uchimachi, jak i Chuionmachi. To doświadczenie oferuje unikalny wgląd, który różni się od bardziej komercyjnych i zatłoczonych atrakcji, takich jak dzielnica samurajów w Kanazawie.